Се е убаво кога убаво ќе се заврши - вели старата поговорка. Но за да се заврши убаво, треба понекогаш и ние сериозно да се заложиме за да дојде до успех. Од залагањето на сите, од придонесот на секој поединечен член на екипата - зависи успехот. И ако имаш хармоничен тим на јаки поединци - секој спремен да помогне и повлече во даден момент - но исто така и да не биде обземен од успехот по секоја цена - туку да знае да застане и да размисли за ситуацијата, за опциите, за безбедноста своја и на групата - тогаш тоа е тим што може да се зафати со сериозни предизвици.

Овој предизвик - ЗИМСКИ СОН - сами си го зацртавме, посакавме, испланиравме. Сакавме да поминеме барем една ноќ во шатори во зимски услови, далеку од цивилизација. Да провериме до каде ни се силите, можностите, знаењето, опремата. Сето ова како подготовка за уште појаки акции - како дел од градењето на тимот.

Првобитната локација беше Салакови Езера на Јакупица. Но по бројни комбинации и разговори, во кои временскиот фактор и опасноста од можни лавини беа пресудни - поради големата количина паднат снег во последниот период - конечниот избор падна на Шар Планина - на месноста Вакаф. Место кое е отприлика на половина пат помеѓу Попова Шапка и Титов врв.

Периодот од две недели пред акцијата го искористивме за сериозни подготовки - прибирање на опрема, дочитување на стручна литература, правење на списоци што се треба да земеме со нас... Контактите со екипата беа по e-mail, телефон, а во четвртокот пред поаѓање имавме и состанок за конечно да ги усогласиме сите работи. Веднаш се виде дека тоа е една добра, складна екипа и што е можеби и најважно, ведра, весела, оптимистичка.

Составот на екипата: Марин Стојановски, Васко Саздовски, Петар Герасимов, Горан Николоски, Деан Тодоров, Жикица Ивановски, Александар Буцевски, Томе Попчевалиев и Трајче Панковски.

Недела рано наутро поаѓаме од Скопје - во 5:30 сме на излез во Ѓорче Петров и продолжуваме кон Тетово. По патот слаба магла од која излегуваме дури на падините на Шара кога не осветлува прекрасното утринско сонце, а под нас поголемиот дел од Македонија го спие својот сон покриена од белиот јорган - магла.

изгрејсонцето на патот кон Попова Шапка

Околу 6:30 сме на Попова Шапка. Пристигаме со три возила - по тројца во кола, плус големи ранци и уште дополнителна опрема. Поради тоа што сакавме акцијата да има и техничко-едукативна компонента, носиме со нас две јажиња, појаси, кациги, фелтни, карабинери, замки, гуртни... - кога ќе се собере - доста тежина. Жика згора на тоа уште носи чевли и турно скии. Тежината на ранците варира кај членовите од 20 па до 37 kg.

пакување и подготовка за поаѓање

Околу 7 часот го напуштаме паркингот од Попова Шапка и преку патот од кај ПД "Смрека" и меѓустаницата излегуваме на патот што води кон Вакаф. Ни помага тоа што тука поминувал ратрак па овој дел од патот го минуваме релативно полесно - бидејќи не пропаѓаме во длабок снег. Сепак се гледа дека не ни е баш лесно, бидејќи секој од нас носи голема тежина, најверојатно најголема што носел во досегашната планинарска кариера. Правиме неколку паузи, за да се ослободиме од вишокот облека, т.е. да не ја потиме без потреба, да се напиеме течност, да каснеме некое чоколатце или бонжита.

Жика со турно - скиите се искачува кон патот за Вакаф

на патот кон Вакаф - под Бобинова стена - патот истапкан од ратракот

Кај Вакафски бачила правиме уште една пауза и сега го напуштаме патот од ратракот и почнуваме сами да го газиме снегот. На некои места се пропаѓа, па неколку од нас ставаме снегохотки за да го олесниме движењето и колку-толку да истапкаме нешто за тие зад нас. Но поради конфигурацијата на теренот - нагибот и камењата кои овде ги има премногу, одењето со снегохотките е малку комплицирано и треба да се внимава. Наскоро решаваме да пресечеме од другата страна на долот, бидејќи од таму ни изгледаше подобар пристапот.

скршнуваме по неразгазен снег во правец на логорот

преминување на долот во длабок снег - Васко прв го гази снегот

тешко натоварени - тренинг за шерпаси

Околу 12 часот, значи по речиси 5 часа пешачење - стигнуваме на местото каде што решивме да го поставиме логорот. Тоа е една убава рамна површина, далеку од било каква потенцијална опасност за лавина, а добро затскриена од северниот ветар кој беше најавен за ноќта и утрешниот ден. Екипата, која теоретски преку текст и видеа беше подготвувана да знае како се подига камп во зимски услови, многу уиграно се зафати со работа. Тројцата со снегохотки го рамнеа и тапкаа теренот за шаторите, други ги подготвуваа шаторите, се определи дупка и се стави голема вреќа за заедничкиот отпад кој на крајот го спуштивме на Шапка, определивме место за толет - нормално малку подалеку од кампот. На крајот на скиите на Жика ги развеавме Македонското знаме и знамето на нашиот клуб ПСД Макпетрол. Се доби многу убава слика - како да сме навистина на некоја далечна експедиција - во базен камп.

местењето на логорот - кревањена шаторите

логорот со истакнати знамиња на јарболите - скии - македонското знаме и знамето на клубот

Сонцето кое не следеше по патот се затскри, се појавија облаци и ние делумно влеговме во облак. Тоа предизвика спуштање на температурата, па сите се облековме подобро.

Но - немаше многу време за губење. Ги облековме појасите, ги ставивме кацигите, ги зедовме цепините и останатата опрема и појдовме погоре во планината, на малку пострмен терен за да посветиме малку повеќе време на обуката за техники на движење и искачување во зимски услови. Главниот збор во овој технички дел го имаше Васко, но и овде дојде до израз тимскиот дух и соработката на другарско ниво со взаемно почитување - и останатите даваа свој придонес во одредени сегменти од показните вежби и појаснувања - особено Жико од АК "Астрајон" од Штип.

Беше објаснето користењето на дерези и цепин, како да се користат за движење по снежна падина, по тврд снег, по мраз, по разни стрмнини... Потоа самоспасување со цепин, одење во наврска, обезбедување во снег, правење сидришта. Сите учесници пробаа по неколку пати од некои од спомнатите техники.
Бидејќи почна сериозно да заладува, а нам се уште ни беа испотени нозете од патот до логорот и почнаа да ни ѕемнат, решивме за крај на овој дел да се врземе во две наврски (бидејќи имавме две јажиња) и така наврзани отшетавме назад до базниот логор - како да сме биле на аклиматизационо качување па се враќаме во баниот логор. Чувството кај сите беше многу пријатно, тоа се гледаше по лицата на учесниците.

објаснување на некои зимски техники

наврзани во две наврски се враќаме кон логорот

Кога се вративме во логорот, ја прибравме опремата, ги намотавме јажињата и потоа поминавме уште едно половина час, можеби и повеќе - во изработка на лавински профил. Во непосредна близина на кампот ископавме дупка и ги испитувавме слоевите снег и нивната стабилност. Повторно Жико и Васко овде го имаа главниот збор за појаснување на работите. И ова беше убаво искуство. Не изненади нивото на снегот - испадна дека има повеќе од 130 cm снег на тоа место.

изработка на лавински профил - копање на дупката

Околу 17 часот почнавме да се прибираме во логорот и почнавме со подготовка на храна - веќе добро изгладнети. И овој дел имаше своја образовна линија - како се поставуваат горилниците, како се топи снег... Направивме супи, а потоа топевме вода за пиење и направивме чај како резерва за идниот ден. Како што вечеравме и топевме снег, почна полека да се стемнува и да заладува - денот почна да и отстапува место на ноќта. Полека се прибираме во шаторите и вреќите, по малку прашувајќи се како ќе биде во текот на ноќта - дали ќе бидеме доволно загреани во нашите вреќи. Влошките од чевлите, ракавиците, по некое шише вода - ставаме во вреќите за да загреани од нашата топлина останат такви до следното утро.

топење на снег за вода

Ноќта помина добро - на неколку наврати врнеше ситен снег по едно 15-20 минути, па престануваше, ветар речиси да немаше. Во вреќите беше топло, а околу вреќите - под подметачите беше малку мокро, поради снегот под нас што се потстопил од нашата топлина - се на се - пресметан ризик - ништо невообичаено. Многу важно беше што никаде околу логорот немаше траги од животни.

Будење во 4:30. Полека почнуваат еден по еден да ѕиркаат, да излегуваат од шаторите. Темно е, вее ситен снег. Некој појадува, пие чај. За околу половина час екипата е спремна за поаѓање. Тројца од нас се одлучуваат да останат "да го чуваат логорот" - секој си има свои причини - мене ме болеше главата, најверојатно бидејќи претходната вечер не си ја примив редовната доза кафе, некој сакаше да се доспие... Важно е исто така во вакви групни акции да не се форсираат луѓето да прават нешто што не го сакаат или можеби во тој момент не се спремни - добро е да се даде потик, мало охрабрување, но ако нема одзив од другата страна - најдобро е да се остават работите како што се.

будење на логорот

Околу 5 часот веќе почна да се забелува од источната страна. За кратко време - од неколку минути дури и се појави сонцето, но веднаш потоа беше покриено од голема група темни облаци. Наскоро и нашата локација се најде во облак, застуде и видливоста многу се намали.
Групата од шест планинари појде нагоре по гребенот кон седлото во правец на котата со висина 2445m. Успонот е доста стрмен, снегот длабок, за среќа не премногу, но видливоста е многу намалена. Горе на седлото групата прави состанок и размислува дали да продолжи понатаму или да се врати во логорот. Сепак, охрабрени и од поддршката на GPS записот од претходните искачувања, следејќи ја таа зацртана патека продолжува понатаму.

пробивање на патот по слаба видливост

детал од искачувањето - еден од пострмните делови

Да речеме дека овој пат важи поговорката дека храбрите ги прати среќата - на половина пат од пречењето на јужната страна на Бакардан времето се подобрува, облакот се крева и се отвара прекрасен поглед на највисоките и најдивите делови на Шар Планина, сега уште поубави поради нестабилното време и постојана игра на сонцето и сенките.

Пристигнување на седлото помеѓу Бакардан и Титов врв

Убавините на Шар Планина тешко можат да се опишат со зборови

Групата како целина стигнува до седлото помеѓу Бакардан и Титов врв. Тука повторно се прави мала пауза за закрепнување и договор. Васко и Жико, полни со енергија и желба за искачување - решаваат да појдат прво на Мал Турчин, врв помал по висина но сметам дека е поголем како предизвик за качување и дефинитивно со поголем нагиб од Титов врв. Оттаму потоа би продолжиле по малото седло до Титов врв за да се спојат со остатокот од екипата. Одличен план, патеката еднаш веќе помината од Васко, така да - не без напор, но без поголеми проблеми, оваа силна двојка успешно го реализира својот план.
Во кулоарот под Мал Турчин можеа да се забележат траги од една, две помали лавини кои неодамна се имаат слизнато

двете мали точки долу се Васко и Жико на пат кон Мал Турчин

Жика и Васко на Мал Турчин (сликани од авто-пилот)

За тоа време остатокот од екипата: Марин, Перо, Деан и Томас продолжуваат директно нагоре - по стрмнината кон Титов врв. И оваа екипа, исто така силна и искусна, без некој проблем се искачува на врвот. Околу 9 часот и едните и другите се на своите врвови. Бидејќи времето е релативно добро, има ветар но не премногу силен, групата од Титов врв ја користи паузата додека ги чека Васки и Жико за фотографирање на се околу - а има толку многу врвови, разни погледи, убавини - на сите страни. За тоа време Жико и Васко брзаат по седлото да се приклучат на своите пријатели.

екипата и Титов врв пред нив

на пат од седлото кон Титов врв

екипата на Титов врв: Деан, Перо, Томас

Деан "сооочен" со шпицестиот врв - Мала Враца

почеток на враќањето назад - поглед кон Бакардан

Уште нешто од прекрасните Шарски убавини - навистина сме среќни што имаме вакви планини околу нас

Екипата полека се прибира и потоа почнува со спуштањето назад прво до седлото, а потоа во правец на логорот. Ние сме во контакт и со едната и со другата група и го следиме нивното напредување. Во меѓувреме и ние правиме помали прошетки во околината на базниот логор, уживајќи во прекрасното и лесно движење по длабок снег со снегохотките. На еден час пред да се врати екипата во логорот, ние преостанатите тројца почнуваме со пренесување на неспакуваната опрема во еден од шаторите, а другите два ги растураме и пакуваме. Исто така почнуваме да топиме вода за да имаат за пиење нашите пријатели кога ќе се вратат. Се функционира како да сме добро уиграна експедиција некаде по белосветските мега-планини.

на пат од седлото околу Бакардан

по гребенот во правец на логорот

логорот мирува во снежното пространство на Шара - лево е гребенот од каде се враќа екипата од врвовите

целата екипа - позната како THE GANG OF NINE (од лево кон десно) :
Жика, Деан, Томас, Васко, Марин, Александар, Трајче, Горан, Перо

По пристигањето во логорот - кратка пауза за оброк, пиење вода, чај. Потоа се пакува преостанатата опрема - гледаме да се распореди порамномерно за да може подобро да се движиме како група - околу 13 часот поаѓаме надолу. Проверуваме претходно да не сме оставиле некој непотребен траг од нашиот престој во планината - сето ѓубре во вреќа си го спуштаме со нас. За само два часа стигнуваме до конакот на Попова Шапка - назад во цивилизација: скијачи, музика, жагор. Сите изгорени од сонцето и покрај тоа што се мачкавме со заштитни креми, но сите презадоволни од ова несекојдневно искуство - со сласт си испивме - "се наградивме" со по едно кафе или кока-кола - неизбежните придобивки на модерното време.

назад кон цивилизацијата

поглед од Вакафски бачила кон местото каде што ни беше логорот

Жика со тешкиот ранец се спушта по терените со турно скии

на кафе и кока-кола во конакот на Попова Шапка

По петнаесетина минути одмор во конакот, пак ранците на грб и ги минуваме последните стотина метри до нашите возила. Ја симнуваме заедничката опрема, товараме се во колите. Тука групата мора да се раздвои по возила. Се поздравуваме, си честитаме за акцијата и велиме дека ќе мора пак да изведеме некоја слична ваква акција.

Успешна акција, изведена во релативно добри временски услови, добро планирана, со добра опрема, со добар состав на екипата - честитки уште еднаш за сите учесници - и се надевам дека долго ќе ја паметат оваа акција.